Umiejętność zarządzania pieniędzmi w dzisiejszym świecie jest jedną z kluczowych kompetencji, które trzeba rozwijać już od najmłodszych lat. Dlatego też wprowadzenie dziecka w świat finansów warto przeprowadzić jak najwcześniej, a jednocześnie na początkowych etapach w taki sposób, aby nie było to dla malucha zbyt skomplikowane ani trudne. Da się to zrobić, stosując odpowiednie metody i wykorzystując właściwe podejście. W jaki sposób nauczyć dziecka wartości pieniądza i rozwinąć w nim pozytywne nawyki finansowe? Podpowiadamy.

Dlaczego warto uczyć dziecko wartości pieniądza?

Edukacja finansowa powinna stanowić jeden z elementów wychowania dziecka. Uczenie malucha wartości pieniądza to nie tylko kwestia wychowawcza, ale również inwestycja w jego przyszłość. Te maluchy, które od najmłodszych lat rozumieją, jak działa świat finansów, lepiej radzą sobie w dorosłym życiu. Dlatego też warto jak najwcześniej, jednak w sposób dostosowany do aktualnych możliwości dziecka, wprowadzać w jego życie tematykę finansową.

Istnieje wiele powodów, dla których warto zdecydować się na taki krok. Przede wszystkim jednak należy budować w dziecku świadomość finansową. Jeśli maluch uczy się, że pieniądze nie biorą się znikąd, a ich zdobycie wymaga pracy, nie będzie wydawał chociażby swojego kieszonkowego na niepotrzebne przedmioty. 

Warto dawać swojemu dziecku kieszonkowe. Zarządzanie jego własnymi pieniążkami nauczy go odpowiedzialności za podejmowane decyzje finansowe. Dodatkowo zrozumienie, jak działa budżet domowy, zmniejsza ryzyko problemów finansowych w dorosłym życiu. Dlatego takie dzieci, których rodzice stawiali na edukację finansową, mają mniejszą szansę na długi w przyszłości. Dodatkowo oszczędzanie, inwestowanie i planowanie wydatków to umiejętności, które procentują. Edukacja finansowa pozwala więc budować zdrowe nawyki w dzieciach.

Kiedy zacząć naukę o pieniądzach?

Warto zacząć edukację finansową u dziecka już od najmłodszych lat. Oczywiście sposób nauczania musi być dostosowany do wieku malucha. Idealnym czasem na naukę podstawowych pojęć jest już wiek przedszkolny, czyli 3-5 lat. Wówczas możemy nauczyć malucha, czym jest kupowanie, oszczędzanie czy wartość. Dzieci w tym wieku mogą poznawać pieniądze na przykład poprzez zabawę w sklep czy bank. 

W wieku szkolnym, a więc 6-12 lat dzieci są gotowe na bardziej zaawansowane tematy, takie jak budżetowanie, oszczędzanie na większe cele czy różnica między potrzebami a zachciankami. Nastolatki, a więc dzieci powyżej 13 roku życia można wprowadzać już bardziej złożone kwestie, takie jak na przykład inwestowanie czy też zarządzanie kontem bankowym lub zarabianie pieniędzy na własne cele.

Jakie są metody nauki wartości pieniądza?

Istnieje wiele metod, które można wykorzystać, aby nauczyć swoje dziecko wartości pieniądza. Takie techniki powinny być dostosowane do wieku malucha, a także jego możliwości poznawczych. Wśród najpopularniejszych sposobów wymienia się:

• naukę poprzez zabawę – dzieci najlepiej uczą się przez doświadczenie. Dlatego żeby wprowadzić je już od najmłodszych lat w świat pieniędzy, możemy na przykład bawić się z nimi w sklep. Jako walutę możemy wówczas używać papierowych pieniędzy lub monet. Dziecko będzie mogło uczyć się jak dokonywać zakupów i płacić za produkty. Świetne są też zabawkowe kasy fiskalne, które pomagają w nauce liczenia pieniędzy i zrozumieniu procesu zakupowego. Dobrą opcją są też planszówki edukacyjne takie jak Monopoly Junior, które uczą podstaw ekonomii w przystępny i angażujący sposób;
• kieszonkowe jako narzędzie edukacyjne – świetnym sposobem na zrozumienie, w jaki sposób zarządzać pieniędzmi, jest przekazywanie maluchowi kieszonkowego. Warto na taki krok zdecydować się już, wtedy kiedy skończy on 5-6 lat. Wówczas warto wprowadzić symboliczne kieszonkowe, na przykład w postaci kilku złotych tygodniowo. Pamiętajmy o tym, że kwota dziecka powinna być dostosowana zarówno do możliwości finansowych rodziny, jak i wieku dziecka. Ważne jest jednak, by była regularna. Dzięki kieszonkowemu dziecko uczy się jak planować wydatki, oszczędzać na większe cele, a także podejmować decyzje finansowe;
• oszczędzanie – nauka oszczędzania stanowi kluczowy element edukacji finansowej. Można ją wprowadzić, na przykład dając dziecku świnkę skarbonkę. To świetny sposób dla młodszych dzieci, które dzięki fizycznemu przedmiotowi, jakim jest skarbonka, uczą się odkładać pieniądze. Możemy nauczyć dziecko również dzielenia oszczędności na różne cele, na przykład pomoc innym, bieżące wydatki itp. Ustalmy z dzieckiem również cel oszczędnościowy, na przykład zakup wymarzonej zabawki i pomóżmy mu zaplanować, ile i jak długo powinno oszczędzać, aby udało mu się kupić taki przedmiot.

Warto uczyć dziecka również różnicy między potrzebami a zachciankami, ponieważ maluchy często mylą te dwie potrzeby, co prowadzi do nieprzemyślanych wydatków. Podczas zakupów omawiajmy więc z maluchem listę produktów, które są potrzebne a które są dodatkowymi zachciankami. Uczmy malucha także, że najpierw należy zaspokoić podstawowe potrzeby a dopiero później myśleć o dodatkowych wydatkach, a więc nauczmy go planowania i priorytetyzowania. Pokażmy też na przykładzie budżetu domowego, jak warto zarządzać pieniędzmi, aby wystarczyło nam na wszystko to, co jest niezbędne.

Starsze dzieci możemy uczyć edukacji finansowej również poprzez zarabianie przez nich pieniędzy. Można ustalić na przykład z dzieckiem dodatkowe wynagrodzenie za prace, które wykraczają poza jego codzienne obowiązki. Maluch może spróbować też zarabiać, sprzedając własnoręcznie wykonane prace, a więc rysunki czy bransoletki. Nastolatki zaś mogą spróbować swoich sił w drobnych pracach sezonowych, na przykład roznosząc ulotki czy pomagając w lokalnych firmach.

Jak rozmawiać z dzieckiem o pieniądzach?

Pamiętajmy o tym, że otwarta komunikacja jest podstawą edukacji finansowej. Dlatego rodzice powinni tłumaczyć dziecku, skąd biorą się pieniądze i że są one efektem pracy i wysiłku. Należy pokazywać smykowi, jak planujemy wydatki w rodzinie, a więc rozmawiać o domowym budżecie. Nie ukrywajmy przed nim też problemów finansowych, ale mówmy o nich w sposób dostosowany do jego wieku. Starajmy się unikać błędów takich jak brak konsekwencji, a więc jeżeli raz spełnimy wszystkie zachcianki dziecka, a innym razem odmawiamy, uczymy je chaosu finansowego. Dodatkowo maluch powinien wiedzieć, dlaczego nie dostaje wszystkiego, czego chce. Nadmierne osłanianie malucha przed problemami finansowymi także może sprawić, że w życiu dorosłym będzie miało trudności z zarządzaniem pieniędzmi.

Uczenie dziecka wartości pieniądza to proces, który wymaga cierpliwości i sporo zaangażowania ze strony rodziców. Dzięki odpowiednim metodom można jednak pomóc rozwijać maluchowi zdrowe nawyki finansowe, które będą służyć mu całe życie. Pamiętajmy jednak, że najlepszym sposobem jest praktyka. Dlatego zachęcajmy dziecko do podejmowania pewnych działań, pamiętając, że sztuka zarządzania finansami to także sztuka mądrych wyborów.