Ciężkie plecaki, brak ruchu i siedzący tryb życia to główne przyczyny wad postawy i dzieci i młodzieży. Jak temu zapobiegać? Wczesna diagnostyka oraz regularna aktywność fizyczna pomagają zmniejszyć występowania przewlekłych problemów z kręgosłupem.

Wiek wczesnoszkolny to czas wielu zmian zarówno w budowie ciała dziecka, jak i w jego trybie życia. W tym czasie kręgosłup jest bardziej podatny na wpływ czynników zewnętrznych, które mogą negatywnie wpłynąć na postawę dziecka. Wady kręgosłupa i idące za nimi skutki mogą być widoczne aż przez całe życie. Zatem, jak dbać o kręgosłup dzieci?

Jak dbać o kręgosłup dziecka – regularna obserwacja

Wczesnemu wykrywaniu wad postawy u dzieci pomaga regularna ich obserwacja. Ponieważ okresowe bilanse zdrowia odbywają się za rzadko, aby wcześnie wychwycić potencjalne wady, rodzice powinni taki przegląd przeprowadzać samodzielnie co 3 miesiące.

Co można wykryć podczas takiej obserwacji? Może to być uniesienie jednego barku, odstawanie łopatek, odchylenie kręgosłupa od linii prostej (przez skórę wyczuwa się kostne punkty kręgosłupa, tzw. kosteczki lub guziczki).

 

Prosząc dziecko o pochylenie się do przodu, w prosty i skuteczny sposób można zauważyć u niego początki skoliozy.  Kiedy podejrzewamy pojawienie się deformacji kręgosłupa warto wybrać się do lekarza rodzinnego, który potwierdzi wstępne skierowanie i w razie potrzeby skieruje dziecko na badania do specjalisty.

Małe deformacje, asymetrie czy inne nieprawidłowości w budowie kręgosłupa sprawiają, że kręgosłup traci swoją naturalną elastyczność, giętkość i ruchomość. Mogą one powiększać się wraz z rozwojem dziecka i niekorzystnie wpływać na jego ogólną sprawność – ocenia profesor Tomasz Kotwicki z Ortopedyczno-Rehabilitacyjnego Szpitala Klinicznego im. Wiktora Degi w Poznaniu.

Deformacje kręgosłupa może przyczyniać się do pogorszenia funkcjonowania niektórych narządów wewnętrznych. A młodzieńcze wady mogą towarzyszyć nawet do okres dorosłości. Dlatego im szybciej je wykryjemy, tym pewniejszy będzie brak problemów w dorosłym życiu.

Dbanie o zdrowe nawyki

Na wykształcenie właściwej postawy ciała wpływają:

• rozwój mięśni posturalnych wokół kręgosłupa, które odpowiedzialne są za utrzymanie kręgosłupa we właściwym kształcie
• edukacja i profilaktyka – warto pokazywać dzieciom, jak utrzymywać prawidłową postawę ciała w trakcie codziennych aktywności.

Ważne w procesie rozwoju dziecka jest zapewnienie mu dużej ilości ruchu. Aktywne spędzanie czasu może zniwelować skutki statycznego obciążenia kręgosłupa. Pozostanie w bezruchu przez 5 czy 10 minut prowadzi do napięcia mięśni , a w efekcie – późniejszego bólu kręgosłupa.

Jak zapewnić prawidłową postawę ciała?

Najważniejsze jest zadbanie o rozwój masy mięśniowej i sprawności fizycznej. Im dzieci będą silniejsze, tym w naturalniejszy sposób poradzą sobie z utrzymaniem prawidłowej sylwetki, nawet przy większym obciążeniu kręgosłupa.

Dzieci z mniejszą masą mięśniową muszą kontrować ustawienie swojego ciała przez pochylanie się do przodu czy odchylenie, co nie jest naturalne dla kręgosłupa. Wychodząc naprzeciw ich potrzebom, dobrym rozwiązaniem staje się możliwość zostawiania części książek czy zeszytów w szkolnych szafkach lub zmniejszenie liczby wymaganych podręczników. Wciąż niezmiennie ważne jest również to, co powtarzają dzieciom wszyscy rodzice –plecaki zawsze powinno nosić się na dwóch ramionach – dodaje profesor ze szpitala im. Wiktora Degi w Poznaniu.

Warto więc zachęcać dzieci do uczestniczenia w zajęciach wychowania fizycznego i innych aktywności poza szkołą. W rezultacie regularnych ćwiczeń rozwiniętych zostanie pięć podstawowych cech motorycznych młodego człowieka: siła mięśniowa, wytrzymałość, gibkość, koordynacja i szybkość, które wpływają na jego ogólną sprawność. Oczywiście, zajęcia w szkole to nie jedyny zdrowy nawyk. Sprawność fizyczna może być rozwijana również przez zabawę z rówieśnikami czy podczas dodatkowych zajęć sportowych wybieranych przez dziecko.

Rzadko zdarza się, abyśmy musieli całkowicie zabronić dzieciom uprawiania wybranej przez nich dyscypliny sportu. Jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań medycznych, a najmłodsi uczęszczają na treningi z ochotą i entuzjazmem, to warto wspierać ich sportowy rozwój. Jedynym dodatkowym elementem, na który warto zwracać uwagę, to aspekt siłowy poszczególnych dyscyplin sportowych – ocenia ortopeda z poznańskiego szpitala, doktor Paweł Główka.

W wieku, w którym układ kostny nie jest jeszcze w pełni ukształtowany w większym stopniu zalecane są ćwiczenia ogólnorozwojowe. Ćwiczenia siłowe, mające na celu wymodelowanie sylwetki, warto pozostawić na późniejszy czas, już po zakończeniu okresu dojrzewania przez dziecko – dodaje.

Specjaliści zalecają, aby dzieci często pływały. To aktywność, która wzmacnia mięśnie okołokręgosłupowe i nie obciąża ich. W trakcie pływania nie również nie dochodzi do przeciążenia stawów i kręgosłupa, a odpowiednia technika potrafi wymusić poprawną postawę ciała.

Jak dbać o kręgosłup – należy go odciążać

Ze szkołą nierozerwalnie łączą się ciężkie plecaki. Szczególnie w pierwszych latach szkolnych widoczna jest znaczna dysproporcja między wagą dziecka a wielkością szkolnego plecaka. Dotyczy ona nie tylko uczniów szkół podstawowych ale również gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

Zgodnie z zaleceniami ekspertów waga ciężaru nie powinna przekraczać 20% masy ciała danego dziecka. Waga plecaka dziecka w trzeciej klasie o masie ciała ok. 25 kilogramów nie powinna przekraczać 5 kilogramów. Jest to jednak górna granica normy, przy której ciągłe noszenie takiego ciężaru może  przyczynić się do wielu, uciążliwych dolegliwości kręgosłupa. Zalecane wartość, nie wpływająca negatywnie na organizm to 10% masy ciała.

Przemyślany dobór plecaka

W zachowaniu prawidłowej postawy ciała jest także przemyślany dobór plecaka, który warto wymieniać co dwa lata.

Często rodzice dają namówić się swoim pociechom na zakup kolorowych tornistrów z bohaterami z ulubionych bajek czy filmów animowanych. Spełniając marzenia dzieci, opiekunowie zapominają jednak, o tym, co najważniejsze, czyli o doborze odpowiednio sprofilowanego plecaka i właściwym wsparciu kręgosłupa – ocenia profesor Kotwicki.

Kupując plecak dla dziecka należy wziąć pod uwagę takie elementy jak pas na biodra czy odpowiednie wyprofilowanie tylnej ściany tornistra (odpowiadające zakrzywieniom kręgosłupa). Istotna jest również waga samego plecaka, by jak najmniej obciążać kręgosłup ucznia.

Przedstawione powyżej sposoby dotyczącego tego, jak dbać o kręgosłup dziecka, to tylko niektóre z wielu rozwiązań, które mogą przydać się w codziennym życiu. Ważne jest, aby zapewniać  im jak najlepsze warunki do aktywnego trybu życia i dbać o ich dobrą edukacją (również poprzez zabawę). Aktywne uczestnictwo w zajęciach wychowania fizycznego, dodatkowe treningi czy rodzinny spacer po powrocie ze szkoły przynoszą wiele korzyści (zarówno teraz, jak i w przyszłości).

źródło: Ortopedyczno-rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. Wiktora Degi w Poznaniu