Edukacja domowa jest alternatywą dla obowiązku szkolnego, polegająca na nauczaniu dzieci przez rodziców bądź wyznaczone do tego osoby w warunkach domowych.

W ostatnich latach poziom niezadowolenia z funkcjonowania systemu oświaty wyraźnie wzrasta. Coraz więcej rodziców patrzy krytycznym wzrokiem na tradycyjny model nauczania, wytykając mu m.in. brak indywidualnego podejścia do ucznia, niedostosowanie programu nauczania do możliwości dziecka czy ograniczanie samodzielności w myśleniu. Alternatywą okazuje się być edukacja domowa tzw. homeschooling.

Czym jest homeschooling?

Homeschooling (pol. edukacja domowa) jest alternatywną formą spełniania obowiązku szkolnego, polegającą na nauczaniu dzieci przez rodziców, bądź wyznaczone do tego osoby, w warunkach domowych.

Nurt ten najsilniej rozwinął się w USA, gdzie dostęp do szkół jest często utrudniony ze względu na duże odległości między miejscem zamieszkania a placówką. W ostatnich latach homeschooling zyskuje na popularności również w Polsce. Jedną z głównych przyczyn dla której rodzice decydują się na tą formę nauczania w naszym kraju jest niezadowolenie z obecnego kształtu systemu edukacji. Edukacja domowa niewątpliwe posiada wiele zalet i stanowi wartą uwagi alternatywę dla tradycyjnej szkoły.

Zalety edukacji domowej

• Indywidualne podejście do dziecka

Edukacja domowa gwarantuje indywidualne podejście do dziecka, daje rodzicowi szansę dostrzeżenia jego unikalnych predyspozycji i zdolności. Pozwala poświęcić czas na te partie materiału, które dla dziecka są najtrudniejsze lub wręcz przeciwnie, którymi dziecko jest najbardziej zainteresowane.

• Pozwala skupić się na mocnych stronach dziecka

Rodzic, ucząc dziecko może rozwijać te obszary którymi dziecko jest żywo zainteresowane, w których czuję się kompetentne. Takie podejście pozwala budować poczucie własnej wartości oraz poczucie kompetencji u dziecka.

• Wzmocnienie więzi rodzic-dziecko

Edukacja domowa daje okazję do wspólnego doświadczania, przeżywania sukcesów dziecka i jego porażek, a przede wszystkim po prostu do bycia razem.

• Krótszy wymiar nauki, elastyczny harmonogram dnia

Nauczanie dziecka w domu pozwala na lepsze gospodarowanie czasem, znacznie skraca czas nauki, pozostawiając przy tym dziecku dużo przestrzeni na swobodną aktywność. Nauka w domu nie musi odbywać się w tych samych godzinach co w szkole. To rodzic decyduje o tym, ile czasu dziecko w danym dniu przeznaczy na edukację. Daje to możność podążania za dzieckiem, jego potrzebami oraz aktualnymi możliwościami.

• Nauczanie ma charakter interdyscyplinarny

Homeschooling daje możliwość integrowania wiedzy z różnych dziedzin życia. Zwykły spacer do parku może stać się podstawą do przekazania dziecku wiedzy z zakresu biologii, geografii czy matematyki.

Niestety edukacja domowa, mimo oczywistych zalet, posiada również wady. Ich świadomość jest niezbędna do podjęcia decyzji o nauczaniu dziecka w domu.

Wady edukacji domowej

• Brak kontaktu z rówieśnikami

Dzieci uczone w domu mają na co dzień mniej okazji do obcowania z rówieśnikami, do uczenia się zasad pracy w grupie czy zachowań społecznych.

• Problemy z akceptacją społeczeństwa

Ten problem porusza wielu rodziców decydujących się na edukowanie dzieci w domu. Praktyka ta jest często krytykowana przez społeczeństwo jako ograniczająca kontakty dziecka z rówieśnikami, negatywnie wpływająca na jego socjalizację czy szkodliwa dla jego rozwoju.

• Wymaga dużego zaangażowania rodzica

Nauczanie dziecka w domu zazwyczaj wiąże się z koniecznością rezygnacji z własnej kariery zawodowej.

• Brak kompetencji pedagogicznych rodzica

Rodzice, którzy podejmują się nauczania dziecka w domu rzadko mają ku temu odpowiednie kwalifikacje. Oczywiście najważniejszy jest poziom zaangażowania rodzica oraz faktycznie posiadana wiedza, niemniej jednak brak przygotowania do nauczania niesie za sobą ryzyko popełniania przez rodziców błędów dydaktycznych czy metodologicznych.

• Brak dostępu do pomocy naukowych, którymi dysponuje szkoła

Ucząc w domu rodzic ma ograniczony dostęp do pomocy naukowych z którymi dziecko na co dzień obcuje w szkole. Oczywiście bazuje on na tych samych podręcznikach, które stosowane są w szkołach, nie ma jednak możliwości korzystania z niezliczonej ilości map, tablic dydaktycznych czy przyrządów do przygotowywania eksperymentów. Uczenie na własną rękę daje jednak w zamian możliwość zastąpienia części pomocy dydaktycznych pokazywaniem dziecku realnego świata.
Nie sposób jednoznacznie rozstrzygnąć czy nauka w systemie domowym lepiej wpływa na funkcjonowanie dziecka niż nauka w systemie tradycyjnym. Zależy to od bardzo indywidualnych kwestii, wśród których wymienić należy przede wszystkim możliwości i predyspozycje zarówno samego dziecka, jak i rodzica. Decydując się na edukację domową rodzic powinien być świadomy zarówno jej mocnych, jak i słabych stron.

Autor: Marta Adamiak, Doradca Rodziny
Rodzina na piątkę