Wszyscy są zgodni co do tego, że narodziny to cud. Nie możemy jednak zapominać, że zaczyna się on dużo wcześniej, już od momentu poczęcia. Sprawdź etapy rozwoju Waszego dziecka. 

Zapłodnienie komórki jajowej

Zwycięzcą jest jeden, jedyny plemnik wśród pięciuset milionów, który wygrał w wyścigu z pozostałymi do komórki jajowej. Zalążek nowego życia powstaje, gdy plemnik przebije osłonkę jajeczka w łonie kobiety i w ten sposób dostarcza materiał genetyczny ojca. W jądrze komórki znajdują się po 23 chromosomy od każdego z rodziców, które powodują, że mały człowiek, który się narodzi będzie dysponował zupełnie unikalnym zestawem genów. Pojedyncze geny są odpowiedzialne za poszczególne cechy takie jak: kolor oczu, skóry, cechy charakteru czy temperament. One wszystkie kształtowane są na podstawie materiału genetycznego obojga rodziców. Tylko płeć – jako jedyna – jest określana przez ojca (kształtowana w zależności od żeńskiego chromosomu X bądź męskiego Y).

Podział komórek

Pierwszy podział jajeczka następuje zwykle dzień po zapłodnieniu. Po pięciu dniach w ten sposób wytwarza się około stu komórek. Po tygodniu, podczas którego przemierzyły jajowód, zagnieżdżają się w macicy i tam pozostają przez kolejne 9 miesięcy.
W trzecim tygodniu zlepek wszystkich komórek (wielkości łepka od szpilki) przybiera podłużny kształt z powiększonym jednym końcem, z którego w dalszym etapie utworzy się kolejno: głowa, a następnie nachodzące na siebie tkanki, które dadzą początek czołu, nosowi, a dwa płaty policzkowe uformują górną wargę.

Serce, serduszko

Po przeszło 20 dniach ze zgrupowanych komórek mięśniowych, do życia zostanie powołane serce. Jego nieregularne bicie zostanie unormowane wraz z rozwojem systemu nerwowego i po tym, jak mózg przejmie kontrolę nad tempem jego uderzeń. Od pierwszego uderzenia serduszko pompuje krew, a naczynia krwionośne transportują składniki odżywcze i tlen. Liczba uderzeń zmieni się z początkowo bardzo niewielkiej (poniżej 30 uderzeń na minutę) do około 150 w trzecim miesiącu ciąży.

Łaskotanie w brzuchu

Pierwsze ruchy malucha są odczuwalne dla większości kobiet koło 20 tygodnia ciąży, nie znaczy to jednak, że dziecko nie poruszało się wcześniej. Mniej więcej koło 10 tygodnia płód zaczyna się ruszać, ale jest zbyt maleńki, by było to odczuwalne dla przyszłej mamy, później może przypominać delikatne łaskotanie. Na tym etapie ruchy są bardzo nasilone, gdyż maleństwo ma dużo miejsca w łonie matki ku temu, by wyczyniać różne akrobacje. Z czasem, gdy kolejne organy i struktury się rozwiną i przybiorą coraz bardziej zaawansowane formy, kontrolę nad tymi procesami przejmuje mózg.

Doskonałość ruchu

Z końcem czwartego miesiąca ruchy dziecka stają się coraz bardziej precyzyjne, a dziecko udoskonala znajomość przestrzeni wokół niego. Właśnie wtedy kształtuje się koordynacja ruchowa.

Smakuję, trawię, nie wydalam

W połowie piątego miesiąca układ trawienny jest na tyle wykształcony, by zacząć pracować. Dziecko połyka płyn owodniowy, trawi go, a niestrawione pozostałości kumuluje w jelitach w postaci smółki, która zostanie wydalona jeden-dwa dni po porodzie. Smak i zapach płynu owodniowego są podobne do tego, z jakimi malec zetknie się w mleku matki.

“Ciemność, widzę ciemność, ciemność widzę”

Wzrok jest tym zmysłem, którego maluch nie może przetestować aż do momentu narodzin. Tylko bardzo silne światło bądź mocne promienie słoneczne (ale wystawianie brzucha na bezpośrednie działanie słońca jest w ciąży niewskazane) są w stanie oddać słaby blask zauważalny dla dziecka. Dopiero po narodzinach dziecięce oczy będą kształtować rozpoznawanie kolorów, gdyż część z pigmentów potrzebuje do tego światła.

Słyszę Cię, mamo

Najbardziej znanym dziecku głosem już w czasie życia płodowego jest, oczywiście, głos matki. Słyszy też jej bicie serca, pracę jelit. Dochodzą do niego także dźwięki spoza jej organizmu – rozmowy, hałasy, muzykę, ale są one przytłumione i zniekształcone. Właśnie dlatego, tuż po narodzinach, malec czuje się najbezpieczniejszy będąc blisko swojej mamy, słysząc bicie jej serca i czując zapach jej skóry, bo przypomina mu to bezpieczne życie płodowe.
Tak powstaje nowe życie w łonie matki, a jak wtedy zachowuje się jej ciało? Przed ciałem kobiety olbrzymie wyzwanie – wykształcenie nowego organizmu, zmiany zaczynają być odczuwalne niemalże od początku. Jakie procesy w nim zachodzą?

Niełatwe początki

W momencie zagnieżdżenia się zarodka, do głosu ze zdwojoną siłą dostają się hormony (estrogen, progesteron, gonadotropina kosmówkowa), już w 3-4 tygodniu po zapłodnieniu zaczniesz odczuwać zmiany z tym związane.

Estrogen w piersiach powoli przygotowuje się do laktacji poszerzając kanaliki mleczne, co za tym idzie, biust staje się wrażliwszy na dotyk i obrzmiały. Progesteron wpływa na układy: pokarmowy i moczowy, co jest odczuwalne jako parcie na pęcherz i jest przyczyną wzdęć, zaparć i niestrawności.

Zwiększone stężenie hormonów pobudza ośrodek wymiotny w mózgu, czego efektem, jak sama nazwa wskazuje, są nudności i wymioty. Są one odpowiedzialne również za niechęć, a wręcz obrzydzenie do niektórych zapachów. Na tym etapie ciąży kobiety bywają drażliwe i mają problemy z kontrolowaniem swoich emocji. Potrzebują też więcej snu i wypoczynku.

Pod koniec pierwszego trymestru organizm oswaja się z nowa sytuacją na tyle, że zwykle kończą się już nudności, wraca apetyt i energia do przedciążowych aktywności (oczywiście w granicach rozsądku). Brzuch jest nadal malutki, więc nie utrudnia ruchu. W pierwszym trymestrze przyrost wagi ciała kobiety jest niewielki – mimo wilczego apetytu i ogromnego pragnienia (ciężarna powinna wypijać min. 2,5 litra płynów na dobę). W organizmie zaczyna krążyć 50% więcej krwi, przemieszcza się ona wolniej niż przed ciążą, co może być przyczyną opuchlizny nasilającej się zwłaszcza w trzecim trymestrze.

Półmetek

Macica rośnie powoli, a wraz z nią ilość płynu owodniowego w organizmie. Wraz z jej powiększaniem uciskana jest żyła wrotna i aorta, a to skutkuje zmniejszonym dopływem krwi do serca i mózgu. Dalszą konsekwencją tego mogą być nasilające się zawroty głowy i zaburzenia poczucia równowagi. Należy mieć to na uwadze zwłaszcza przy gwałtownym wstawaniu z łóżka bądź krzesła.

Brzuch osiąga pokaźniejsze rozmiary, kręgosłup jest coraz bardziej obciążony, a postawa kobiety odchylona do tyłu.

Brzuch z ciemną pionową kreską

W ciąży zmienia się pigmentacja skóry, na twarzach niektórych kobiet można dostrzec ostudę, czyli ciemne rozległe plamy. Drugą jeszcze bardziej typową cechą nasilającą się wraz z przybliżaniem terminu porodu jest ciemna pionowa pręga na brzuchu. Nie ma ona konkretnego przeznaczenia, świadczy tylko o wzmożonym działaniu progesteronu.

Rosnąca z każdym dniem macica coraz silniej uciska na żyły jamy brzusznej i jelita, efektem tego są zaparcia, a co za tym idzie żylaki odbytu zwane hemoroidami. Niestety, będą one się powiększać w każdej kolejne ciąży.

Piersi większe i większe

Piersi przygotowując się do ważnego zadania jakim jest karmienie stają się wrażliwe na dotyk i zaczynają być bardzo obrzmiałe. Obwódka brodawek staje się ciemniejsza i większa, naciągnięta skóra uwydatnia siateczkę żył. Pod koniec ciąży możesz zauważyć na staniku kropelki siary – wydzieliny podobnej do mleka, bogatej w białka i przeciwciała IgA, dzięki którym układ pokarmowy dziecka po porodzie otrzymuje “płaszcz ochronny”. Siara jest produkowana przez krótki okres po porodzie, tuż przed tym jak nastąpi produkcja mleka.

Od 30 tygodnia ciąży zwiększa się stężeniu hormonu zwanego oksytocyną, a macica trenuje skurcze przygotowując się do porodu. Nasilają się też wszystkie pozostałe objawy: bezsenność, zgaga, bóle kręgosłupa, parcie na pęcherz, duszności.

Przygotowania do wielkiego wyjścia

Oznaką zbliżającego się porodu jest obniżenie się brzucha, dzięki czemu ciężarna może łatwiej oddychać, ale czuje wzmożone parcie na pęcherz, ucisk na stawy miednicy oraz okolice krocza. Poruszać się jest coraz trudniej, ale to nic w porównaniu z wielkimi emocjami związanymi ze zbliżającym się rozwiązaniem! (Co ciekawe, organizm w ciągu zaledwie 6 tygodni połogu będzie starał się wrócić do stanu sprzed ciąży i zniwelować zmiany wprowadzone w ciągu 9 miesięcy).