Dziecko poznaje świat poprzez zabawę i samodzielne odkrywanie. W przeciwieństwie do biernego przyswajania informacji doświadczenia naukowe pozwalają zaangażować malucha w proces poznawczy, co rozwija nie tylko jego wiedzę, ale także szereg innych cech, jak umiejętność krytycznego myślenia, czy rozwiązywania problemów. Eksperymenty kształtują też zdolności motoryczne, uczą precyzji, koordynacji i cierpliwości. Dlatego warto w domowym zaciszu pokazać smykowi kilka ciekawych doświadczeń naukowych. Jakich? Podpowiadamy.

Proste doświadczenia chemiczne dla dzieci – mieszanie kolorów

Chcąc pokazać maluchowi, w jaki sposób łączą się podstawowe kolory oraz jak można uzyskać konkretne barwy w wyniku ich zmieszania, warto zastosować eksperyment z mieszaniem kolorów z wodą i papierowymi ręcznikami.

Będziemy tutaj potrzebowali barwników spożywczych w czerwonym, żółtym i niebieskim kolorze, 6 przezroczystych szklanek, wodę oraz papierowy ręcznik. Jak wykonać takie doświadczenie?

Należy napełnić wodą trzy szklanki do połowy i do każdej z nich dodać kilka kropli innego barwnika. Pomiędzy każdą parą szklanek, należy ustawić puste naczynie, a następnie zwinąć ręcznik papierowy w paski i włożyć po jednym końcu do każdej z pełnych szklanek, a po drugim końcu do pustej. Dzięki temu barwiona woda zacznie się przemieszczać po papierze do pustych szklanek. Już po kilku godzinach, zaczną pojawiać się w nich nowe kolory, czyli pomarańczowy, zielony i fioletowy, powstające w wyniku zmieszania podstawowych barw.

Opisując to doświadczenie, warto wyjaśnić maluchowi, że woda przemieszcza się po papierowych ręcznikach, dzięki zjawisku kapilarności, a barwniki mieszają się, tworząc nowe kolory.

Domowe eksperymenty naukowe 

Prosty eksperyment, który można w każdej chwili wykonać w domu, to doświadczenie z niewidzialnym atramentem. Pokazuje ono, jak używać naturalnych substancji do tworzenia zaszyfrowanych wiadomości. Do jego wykonania potrzebny będzie sok z cytryny, kartka papieru, pędzelek oraz źródło ciepła. Pędzelek musimy namoczyć w soku z cytryny i napisać wiadomość na kartce papieru. Kiedy ten naturalny atrament, wyschnie, wówczas napis stanie się niewidoczny. Jeżeli jednak podgrzejemy kartkę, na przykład lampką czy żelazkiem, znowu się ujawni i będzie wówczas brązowy. Możemy maluchowi wytłumaczyć, że sok z cytryny utlenia się pod wpływem ciepła, dzięki czemu może odczytać wiadomość.

Eksperymenty dla dzieci – erupcja wulkanu

Niezwykle efektownym doświadczeniem chemicznym, które warto zrobić z dzieckiem, jest wulkan z sody. Będziemy potrzebowali do tego sody oczyszczonej, octu, płynu do mycia naczyń oraz plastikowej butelki, ewentualnie tacy lub dużej miski, papieru i taśmy, a także barwnika spożywczego. Plastikową butelkę należy umieścić na płaskim podłożu lub tacy bądź misce, a następnie owinąć ją papierem tak, by uformować kształt wulkanu. Jeśli maluch ma ochotę, może pomalować ten element, aby wyglądał jak prawdziwy wulkan. 

Następnie powinniśmy napełnić butelkę do połowy octem i dodać do niej kilka kropli płynu do mycia naczyń. Jeżeli erupcja ma być kolorowa, wówczas powinniśmy umieścić w tej mieszaninie jeszcze kilka kropli barwnika spożywczego. Teraz przechodzimy do kulminacji tego doświadczenia. Wsypując sodę oczyszczoną do butelki z octem, reakcja chemiczna między kwasem octowym i wodorowęglanem sodu, powoduje wytworzenie się dwutlenku węgla, czyli gazu, który mieszając się z płynem do mycia naczyń, tworzy efektowne pęcherzyki przypominające lawę.

Eksperymenty dla przedszkolaków z obserwacją liści

Doświadczenie z liściem to ciekawy eksperyment dla przedszkolaków. Maluchy mogą tu obserwować, jak rośliny produkują tlen w procesie fotosyntezy. Żeby go wykonać, wystarczy mieć liść świeżej rośliny, przezroczystą miskę, wodę oraz mały kamyk. Do naczynia należy wlać wodę i umieścić w nim liść, dociążając go kamykiem tak, aby był w całości zanurzony. Następnie misę położyć w słonecznym miejscu i obserwować co dzieje się przez kilka godzin. Na powierzchni liścia powinny pojawić się po pewnym czasie małe bąbelki. Jest to tlen, który roślina wytwarza w procesie fotosyntezy.

Eksperymenty z wodą i balonem

Prostym doświadczeniem, które w każdej chwili możemy wykonać w domu, jest również to z balonem i wodą. Żeby je przeprowadzić, będziemy potrzebowali plastikowej butelki, sody oczyszczonej, balonu, octu, a także lejka i łyżeczki. Jak krok po kroku wykonać taki eksperyment? Najpierw należy napełnić butelkę octem w taki sposób, by substancja ta zajmowała nie więcej niż połowę tego naczynia. Następnie za pomocą lejka wsypać do balonu 2-3 łyżeczki sody oczyszczonej. 

Teraz przechodzimy do kulminacji doświadczenia. Naciągnijmy balon na szyjkę butelki w taki sposób, by jednak soda jeszcze nie wpadła do octu. Poprośmy dziecko, by zaczęło uważnie obserwować to, co robimy. Podnieśmy balon w taki sposób, aby soda oczyszczona wsypała się do butelki z octem i obserwujmy, jak zaczyna napełniać się gazem. Tłumacząc dziecku zjawisko, z jakim mamy tutaj do czynienia, warto powiedzieć mu, że między sodą oczyszczoną a kwasem octowym zachodzi reakcja, w której wydzielany jest dwutlenek węgla. Ze względu na to, że gaz ten nie ma, w jaki sposób się uwolnić, zaczyna napełniać balon.

Eksperymenty przyrodnicze dla dzieci

Eksperymenty przyrodnicze pomagają zrozumieć maluchom procesy biologiczne, które zachodzą w przyrodzie. Zazwyczaj są bardzo proste, jednak wymagają nieco cierpliwości. Mogą rozwijać wrażliwość dziecka na świat natury i uczyć go obserwacji otaczającego go świata. Ciekawym doświadczeniem jest obserwacja wzrostu rośliny z fasolą w słoiku. 

Jest to jeden z najbardziej znanych eksperymentów, który pozwala maluchom obserwować, w jaki sposób rozwija się roślina od nasionka aż do pędów. Dzięki temu uczą się o procesie kiełkowania i rozwoju poszczególnych gatunków. Żeby wykonać taki eksperyment, należy posiadać suche nasiona fasoli, słoik, watę lub ręczniki papierowe, a także wodę. Na mokrej wacie lub zwiniętym, zwilżonym ręczniku papierowym, należy umieścić nasiona fasoli na krawędzi słoika tak, by były widoczne przez szkło. Następnie regularnie je podlewać i codziennie obserwować, jak zaczynają pęcznieć, kiełkować, wypuszczać korzenie i pędy.