Umiejętność odczytywania własnych emocji, ale również potrzeb innych osób to cecha, która jest pomocna na każdym etapie życia człowieka, Dlatego warto mieć świadomość, że odczucia dziecka mogą stanowić fundament dla kształtowania się jego osobowości, ale także umiejętności społecznych i intelektualnych. Zrozumienie roli emocji w życiu smyka i odpowiednie wspieranie rozwoju jego inteligencji emocjonalnej to zadanie, które wymaga od rodziców, ale też opiekunów czy nauczycieli sporo zaangażowania i empatii. Co warto wiedzieć na ten temat? Podpowiadamy.

Czym są emocje i jaka jest ich rola w rozwoju dziecka?

Emocje stanowią naturalną reakcję organizmu na różne sytuacje, z jakimi spotykamy się w codziennym życiu. Już od momentu narodzin, maluch zaczyna reagować w odpowiedni sposób na bodźce zewnętrzne, co prowadzi do rozwoju bardziej złożonych mechanizmów emocjonalnych. Wyróżniamy zarówno pozytywne odczucia jak radość, miłość czy ciekawość, ale także negatywne, jak smutek, strach czy złość.

Każde z nich mają ogromny wpływ na rozwój dziecka, zwłaszcza w pierwszych latach jego życia, kiedy jest ono najbardziej podatne na kształtowanie swojego świata emocjonalnego. Dlatego rolą osób dorosłych jest pokazywanie dziecku, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach i rozumieć swoje emocje. Warto mieć świadomość, że to, co maluch odczuwa, będzie kształtowało jego przyszłą zdolność do regulowania własnych emocji, rozwiązywania konfliktów czy też tworzenia zdrowych relacji z innymi osobami.

Jak rozwój emocjonalny dziecka wpływa na jego umiejętności społeczne i poznawcze?

Rozwój inteligencji emocjonalnej ma wpływ również na kształtowanie się innych umiejętności, które często są ściśle powiązane z wyrażaniem i zarządzaniem emocjami. Dlatego jeśli dzieci uczą się skutecznie rozpoznawać swoje emocje, mogą potem lepiej skupić się na nauce czy radzić sobie ze stresem, a także skutecznie przetwarzać informacje. Z kolei maluchy, które mają problem z rozpoznawaniem swoich stanów emocjonalnych, często zmagają się z trudnościami zarówno w komunikacji z nauczycielami, jak i rówieśnikami, ale również efektywną nauką. Dlatego wiedza na temat emocji, pomaga w lepszym rozumieniu świata, a także adaptacji do różnych sytuacji społecznych.

Wysoka inteligencja emocjonalna to cecha, która odgrywa istotną rolę w kształtowaniu umiejętności społecznych dziecka. Z tego też powodu budowanie inteligencji emocjonalnej u dzieci jest tak ważne, aby na późniejszych etapach maluchy umiały nie tylko radzić sobie ze stresem, ale także odczuwać emocje innych osób, a więc by były empatyczne. Jest to cecha nieoceniona w interakcjach międzyludzkich. Dodatkowo maluchy, które potrafią identyfikować emocje innych, są w stanie lepiej budować więzi i unikać konfliktów, a także podejmować adekwatne reakcje w sytuacjach społecznych.

Rola rodziców, opiekunów i nauczycieli w nauce zarządzania własnymi emocjami dzieci

Wszystkie osoby dorosłe, które mają wpływ na rozwój dziecka, powinny wiedzieć o tym, że ich działania mogą przyczynić się do rozwoju inteligencji emocjonalnej malucha. Ze względu na to, że rodzice są pierwszymi osobami, które uczą dziecko rozumienia emocji, to na nich spoczywa największy obowiązek kształtowania tej cechy. Ważne jest, byli oni otwarci na emocje dziecka i potrafili na nie reagować z szacunkiem i wrażliwością. Dobrze jeżeli wspólnie spędzają z maluchem czas i rozmawiają z nim o uczuciach, a także właściwie wyrażają swoje emocje w codziennym życiu.

Nauczyciele i opiekunowie z kolei również mają duży wpływ na rozwój inteligencji emocjonalnej dziecka. Dlatego oprócz wiedzy merytorycznej powinni wspierać maluchy w nauce rozwiązywania konfliktów, wyrażania emocji w sposób konstruktywny czy też pracy w grupie. Powinni organizować zajęcia, które uczą rozpoznawania i wyrażenia emocji. Mogą to być na przykład gry edukacyjne czy odgrywanie scenek.

Jak wspierać rozwój inteligencji emocjonalnej dzieci?

Inteligencja emocjonalna to zdolność rozumienia, wyrażania, a także kontrolowania emocji nie tylko u siebie, ale również u innych. Dlatego wspieranie tej cechy u dziecka już w pierwszych latach życia, jest szczególnie ważne, ponieważ jest to dla nich okres intensywnego rozwoju emocjonalnego i społecznego. Istnieje kilka metod, z których rodzice czy opiekunowie, a także nauczyciele mogą korzystać, aby wspierać rozwój tej zdolności. Zalicza się do nich:

• rozpoznawanie emocji dziecka – warto rozmawiać z dzieckiem o jego uczuciach. Może to być pierwszy krok wsparcia rozwoju jego inteligencji emocjonalnej. Dlatego należy pytać się go w konkretnych sytuacjach, jak się czuje i umożliwić mu wyrażenie swoich emocji. Ważne jest to, by dziecko miało przestrzeń, aby opowiedzieć o tym, co czuje i aby wówczas nauczyło się nazywać swoje emocje. Podczas takich rozmów możemy również uczyć malucha, jak identyfikować emocje na podstawie wyrazu twarzy, tonu głosu czy postawy nie tylko u siebie, ale również u innych osób;
• modelowanie zachowań emocjonalnych – ze względu na to, że dzieci uczą się poprzez obserwację, warto pamiętać o tym, że zachowanie osób dorosłych ma ogromny wpływ na to, jak będą one przeżywać, a także wyrażać swoje emocje. Dlatego tak istotne jest, by zwłaszcza w obecności dziecka kontrolować i konstruktywnie wyrażać swoje emocje w trudnych sytuacjach, aby maluchy miały przestrzeń do tego, by nauczyć się naśladować takie zachowania. Dlatego modelowanie inteligencji emocjonalnej obejmuje na przykład umiejętność przepraszania po popełnieniu błędu, wyrażania wdzięczności, ale też proszenia o pomoc w kryzysowych sytuacjach;
• nauka rozwiązywania konfliktów i radzenia sobie ze stresem – niezwykle ważną umiejętnością emocjonalną, jest zdolność rozwiązywania konfliktów. Dlatego też warto już dzieci w wieku przedszkolnym czy wczesnoszkolnym uczyć tego, w jaki sposób negocjować czy rozmawiać o swoich potrzebach, a także, jak szukać rozwiązań, które zadowolą obie strony. Budowanie rozwoju dziecka w zakresie inteligencji emocjonalnej i radzenia sobie ze stresem mogą wesprzeć również techniki oddechowe, a także rozmowy o trudnościach, które pomagają rozwijać odporność psychiczną i umiejętność radzenia sobie z trudnymi wydarzeniami.

Pamiętajmy, by tworzyć bezpieczne środowisko emocjonalne dla dziecka, ponieważ jest ono podstawą budowania inteligencji emocjonalnej. Dlatego maluch musi czuć się szanowany, akceptowany i wspierany, niezależnie od tego, jakie emocje nim targają w danej sytuacji. Dzięki temu będzie wiedział, że może liczyć na wsparcie bez obawy o krytykę czy odrzucenie. To z kolei pomoże mu zbudować również pewność siebie, a więc nie tylko umiejętność zarządzania emocjami, ale i inną istotną w dorosłym życiu cechę.