Świadczenia rodzinne to także świadczenia opiekuńcze, wypłacane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o te świadczenia. Dzisiaj szczególną uwagę poświęcimy świadczeniu pielęgnacyjnemu, skierowanemu przede wszystkim do rodziców dziecka/ dzieci niepełnosprawnych.

Komu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne?

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała do 18 roku życia lub do 25 roku życia w przypadku osoby uczącej się.

Zgodnie z ustawą świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:

• matce albo ojcu,
• opiekunowi faktycznemu dziecka,
• osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną (dziadkowie, rodzeństwo),
• innym osobom, na których zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności,

jeżeli osoby te nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą:

• która legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności wraz ze wskazaniami dotyczącymi: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo
• osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jeżeli o świadczenie pielęgnacyjne ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź domownicy, świadczenia te przysługują odpowiednio:

• rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
• małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.

WAŻNE: rolnik, który rezygnuje z prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym musi złożyć – pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań – oświadczenie zawierające klauzulę następującej treści: “Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje także osobom innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki (np. rodzice, rodzeństwo), na których zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ( Dz. U. Z 2012 r. poz 788, z późniejszymi zmianami) ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

• rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• nie ma rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Istotne zmiany w ustawie:

W art. 17 ust. 5 ustawa wyraźnie wskazuje, kto nie może liczyć na przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. Od 1 stycznia 2017 r. wejdzie w życie istotna zmiana w dotychczasowych zapisach ustawy,na których skorzystają:

1. rodzice, którzy mają ustalone prawo do emerytury/renty (np. przeszli na wcześniejszą emeryturę po to, by opiekować się niepełnosprawnym dzieckiem) i dotychczas nie mogli otrzymywać świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi na zbieg uprawnień;
2. obydwoje rodzice, jeśli posiadają więcej niż jedno niepełnosprawne dziecko, wówczas każdy z rodziców otrzyma świadczenie.

Kwota świadczenia w 2017 r.

Do końca 2016 roku świadczenie pielęgnacyjne wynosi 1300 zł. Od 1 stycznia 2017 w wyniku realizacji nowych przepisów świadczenie to będzie podlegało corocznej waloryzacji ustalanej proporcjonalnie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego w 2017 roku została podana w obwieszczeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dnia 07 listopada i będzie wynosiła 1406 zł (zgodnie z art. 17 ust 3d ustawy z dnia 28 listopada 2003r o świadczeniach rodzinnych, Dz.U. z 2016 r poz 1518 i 1579).

O czym warto pamiętać?

1. Osoby, które mają ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie muszą ponownie składać wniosku o jego przyznanie, świadczenie zwiększy się automatycznie.
2. Świadczenie za niepełne miesiące wylicza się proporcjonalnie w zależności od ilości dni, za jakie ono przysługuje (1/30 ŚP za każdy dzień).
3. Co do zasady prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, w przypadku gdy orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest wydane na czas określony – świadczenie przyznaje się do ostatniego dnia miesiąca ważności orzeczenia.
4. Zgodnie z art. 6 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości odpowiednio świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych albo zasiłku dla opiekuna przysługującego na podstawie przepisów o ustaleniu zasiłków dla opiekunów przez okres niezbędny do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego), odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę, jednak nie dłużej niż przez 20 lat.

Tekst opracowano na podstawie:
1. Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych- (Dz.U.2015.114 j.t.),
2. Ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.