W Polsce coraz więcej mówi się o stanie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, a także o tym, że często wciąż poświęca się temu tematowi zbyt mało uwagi w przestrzeni publicznej. Okazuje się, że spory wpływ na dobrostan i przyszłość młodych ma dojrzałość emocjonalna i zdrowie psychiczne ich rodziców. Jak wyglądają te zależności?

Zdrowie psychiczne rodziców a zachowania dzieci w przyszłości

Zdrowie psychiczne rodziców odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu zachowań dzieci w przyszłości. Wpływ dojrzałości emocjonalnej dorosłych na młodych można dostrzec na wielu poziomach – od codziennego funkcjonowania, aż po długoterminowy rozwój i wybory podejmowane w dojrzałym wieku.

Dzieci jako istoty wchodzące w świat muszą się wszystkiego nauczyć, w tym również zarządzania swoimi emocjami. Maluchy od pierwszych lat życia obserwują rodziców i naśladują ich wzorce zachowań. Dojrzali pod względem psychicznym rodzice są bardziej skłonni do okazywania empatii, cierpliwości i efektywnego rozwiązywania problemów, co przekłada się na podobne mechanizmy postępowania u ich potomnych.

Kiedy rodzice potrafią budować bezpieczne, bazujące na zaufaniu relacje, dzieciom również przychodzi to łatwiej. Wiedzą, czego oczekiwać, by czuć się dobrze z innymi i samym sobą. Gdy w związkach dorosłych maluchy obserwują toksyczne zachowania, mogą w przyszłości podświadomie poszukiwać takich wzorców w stosunkach, które same będą kształtować. Stąd nierzadko biorą się skłonności do wchodzenia w trudne, burzliwe relacje.

Problemy ze zdrowiem psychicznym rodziców mogą odbijać się na funkcjonowaniu dziecka w szkole, na studiach i we wszystkich innych sytuacjach społecznych. Brak wsparcia emocjonalnego czy niestabilne okoliczności i problemy w domu doprowadzają do stresu, który następnie przeradza się niekiedy w trudności w nauce, kłopoty z koncentracją, a także komplikacje związane z relacjami rówieśniczymi.

Jak zdrowie psychiczne rodziców wpływa na bieżący dobrostan dzieci i młodzieży?

Rodzice, którzy dobrze rozumieją własne emocje i umieją nad nimi panować, zdecydowanie lepiej radzą sobie z rozpoznawaniem i zaspokajaniem potrzeb emocjonalnych dzieci. Poczucie zrozumienia, empatii i troski w codziennych sytuacjach ogromnie wpływa na dobrostan młodych ludzi, a także pomaga w reagowaniu na sytuacje stresowe.

Kiedy rodzic potrafi zbudować zdrową relację między sobą a dzieckiem, maluch wie, że może na niego liczyć, nie boi się powiedzieć mu o przykrych sytuacjach. Niestabilni emocjonalnie dorośli mogą powodować u dzieci brak poczucia bezpieczeństwa, a nawet niskie poczucie własnej wartości. Często zaburzona samoocena ma swoje podłoże właśnie w sytuacji domowej.

Mocno obciążającym dla dziecka zjawiskiem jest parentyfikacja. Dochodzi do niej wtedy, gdy to właśnie syn lub córka przejmują rolę rodzica, w tym jego obowiązki i troskę o drugą osobę. Dzieje się tak m.in. wskutek chorób (nie tylko psychicznych) opiekunów czy nadużywania alkoholu lub innych substancji.

Jak wspierać rozwój psychiczny dzieci i młodzieży?

Coraz częściej słyszy się o stanie zdrowia psychicznego młodzieży w Polsce czy próbach samobójczych. Wiele młodych ludzi potrzebuje pomocy psychologicznej z różnych powodów, niekiedy właśnie ze względu na sytuację w domu. To ogromnie ważne, by rodzice troszczyli się zarówno o swoją, jak i dziecięcą dojrzałość emocjonalną.

Oto co warto robić, by wspierać zdrowie psychiczne i dobrostan dzieci:

• otwarta komunikacja w domu;
• pomoc w nazywaniu emocji;
• brak porównywania do innych;
• dawanie dzieciom poczucia bezpieczeństwa;
• wysłuchiwanie i empatia;
• pomoc w radzeniu sobie ze stresem.

Osoby decydujące się na dzieci powinny dbać o swoje zdrowie psychiczne. Ogromnie pomocna może okazać się terapia np. poznawczo-behawioralna. Jeśli tylko zauważy się jakieś trudności u młodych, również warto udać się na konsultację z psychoterapeutą czy psychologiem. Troska o psychikę to klucz do szczęśliwego życia!